Pedagogika zabawy rozwinęła się w latach 70-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Austrii jako metoda pracy z grupą, będąca wynikiem poszukiwań dróg wspierania rozwoju człowieka, polepszania komunikacji interpersonalnej oraz integracji grupy.

Zadaniem pedagogiki zabawy jest dostarczanie osobom pracującym z dziećmi metod oddziałujących na sferę emocjonalną człowieka, sprzyjających ujawnianiu pozytywnych uczuć, wspomagających samodzielną aktywność, wzmacniających poczucie bezpieczeństwa, poprawiających komunikację i rozwijających współpracę w grupie, a także wywołujących refleksję nad własnymin doświadczeniami i przeżyciami.

Wiara w człowieka, w jego dobroć i potencjał twórczych możliwości, to podstawy metod pedagogiki zabawy. Nauczyciel, który zna i stosuje te metody może świadomie i kreatywnie inspirować działania wychowanków.

Zabawa jest najbarzdziej typową formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym. Dziecko w trakcie zabawy tworzy coś nowego, czyni siebie i otaczający świat tym wszystkim, o czym marzy lub pragnie być.

Pedagogika zabawy ukierunkowuje organizowanie codziennych działań pedagogicznych. Za pomocą prostych przedmiotów codziennego użytku dziecko przenosi się w świat fantazji, bawi się i poznaje to, co dla niego niedostępne.

Pedagogika zabawy ma pewne zasady:

• zapewmia dobrowolność uczestnictwa,

• uwzględnia wszystkie poziomy komunikowania się,

• uznaje pozytywne przeżycia jako wartości i unika rywalizacji,

• posługuje się różnorodnymi środkami wyrazu.

Realizacja tychże zasad w pedagogice zabawy służy wzmocnieniu motywacji uczenia się oraz motywacji do pracy w grupie.

Można wyodrębnić nastepujące rodzaje zabaw, stosowanych w pedagogice zabawy:

• zabawy ułatwiające wejście w grupę – poznanie nowego otoczenia, poznanie imion, poznanie powierzchownych cech osób, z którymi rozpoczynamy naukę,

• zabawy rozluźniające, odprężające, wykorzystujące ruch, taniec, gest, likwidujące napięcie mięśni i napięcie psychiczne,

• zabawy ułatwiające wprowadzenie tematu, pozwalające pozna odczucia, dowświadczenia, potrzeby i oczekiwania poszczególnych członków grupy,

• dry dydaktyczne, polegające przedstawieniu treści w formie zagadkowego problemu i poszukiwania rozwiązań według proponowanych regół,

• gry dyskusyjne, polegające na wymianie myśli, analizowaniu danego problemu z różnych stron, z włączeniem doświadczenia i dotychczasowej wiedzy uczestników,

• metody ułatwiające przekaz informacji zwrotnej, sygnalizujące indywidualną reakcję i odczucia poszczególnych osób,

• drama – wykorzystująca gry z podziałem na role jako wstęp do omówienia konkretnego problemu,

• zabawy umożliwiające samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych zachowań,

• zabawy integrujące dużą grupę, umożliwiające wszystkim wspólną, aktywną zabawę, bez podziału na bawiących się i obserwatorów, bez ośmieszjacej rywalizacji, przypadkowych wygranych i kilku zwycięstw.

Przykładowe zabawy do wykorzystania:

Papierowe kule – przygotowujemu kule z gazet, można nimi rzucać jak piłką, podawać między sobą, rzucać do celu.

Ludzie do ludzi – dobieramy się parami, prowadzący daje polecenia, które wszyscy wykonują np.:"ucho do ucha", "stopa do kolana", "lewa dłoń do pleców", "policzek do policzka". Na hasło: "ludzie do ludzi" trzeba szybko zmienić parę. Kto zostanie bez pary, prowadzi zabawę dalej.

Taniec z balonami – wszyscy razem bawią się balonami, odbijają je, tańczą z nimi, na przykład trzymając je między kolanami, brzuchami, odbijając je jednym palcem, itp.

Odlot na balonach – na znak prowadzącego wszyscy jednocześnie siadają na swoich balonach (starając się żeby pękły).

Opracowanie:

mgr Marta Wasilewska

mgr Alicja Puza